brać

brać I {{/stl_13}}{{stl_8}}rz. ż IVa, DCMc. braci, blm {{/stl_8}}{{stl_7}}'poufale o grupie ludzi związanych podobnymi zajęciami; bractwo': {{/stl_7}}{{stl_10}}Brać górnicza. Brać żołnierska. Brać żeglarska. Apelować do braci studenckiej. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}\ {{stl_20}}

{{/stl_20}}brać II {{/stl_13}}{{stl_8}}cz. ndk IIb, biorę, bierze, bierz, brany {{/stl_8}}– wziąć {{/stl_13}}{{stl_8}}dk Va, wezmę, weźmie, weź, wziął, wzięli, wzięty {{/stl_8}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}1. {{/stl_12}}{{stl_7}}'chwytając jakiś obiekt rękami lub narzędziami trzymanymi w rękach, zmieniać jego położenie': {{/stl_7}}{{stl_10}}Brać książkę z półki. Nie bierz tego brudnymi paluchami. Brać dziecko na kolana. Brać ukochaną w ramiona. Wziąć rozpalone żelazo kleszczami. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}2. {{/stl_12}}{{stl_7}}'powodować zmianę położenia obiektu tak, by w następstwie towarzyszył on sprawcy czynności': {{/stl_7}}{{stl_10}}Brać kogoś na koncert, na pływalnię, na zabawę, na spacer. Brać kogoś do kina, do tańca. Wziąć ze sobą broń, obstawę. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}3. {{/stl_12}}{{stl_7}}'stawać się właścicielem, użytkownikiem czegoś za czyjąś zgodą; otrzymywać': {{/stl_7}}{{stl_10}}Brać pensję, wynagrodzenie, zapłatę, premię, nagrodę, łapówkę. Brać samochód na raty. Brać pożyczkę, kredyt. Wziąć z wypożyczalni kasetę wideo. Wziąć z wypożyczalni suknię ślubną. Wziąć w dzierżawę kilka hektarów ziemi. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}4. {{/stl_12}}{{stl_7}}'stosując wobec kogoś, czegoś siłę, przemoc, przymuszać do czegoś, przywłaszczać sobie coś': {{/stl_7}}{{stl_10}}Brać kogoś do wojska, więzienia, poprawczaka. Brać jeńców, zakładników. Brać po kryjomu pieniądze ze wspólnej kasy. Po długotrwałych walkach wzięto szturmem ostatni punkt oporu bojowników. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}5. {{/stl_12}}{{stl_7}}'zaczynać pełnić w stosunku do kogoś jakąś rolę społeczną lub wyznaczać komuś taką rolę': {{/stl_7}}{{stl_10}}Brać kogoś na wychowanie, na utrzymanie, pod opiekę. Brać dziecko w adopcję. Brać kogoś za męża, za żonę. Brać ucznia na praktykę. Wziąć kogoś do pomocy. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}6. {{/stl_12}}{{stl_7}}'traktować coś jako środek do osiągnięcia zamierzonego celu': {{/stl_7}}{{stl_10}}Brać prysznic, kąpiel, zabiegi lecznicze. Brać korepetycje, dodatkowe lekcje. Brać pigułki, witaminy, antybiotyki, zastrzyki. Brać lekarstwo trzy razy dziennie po jedzeniu. Brać serię zastrzyków. Brać zwolnienie, urlop, kilka dni wolnego.{{/stl_10}}{{stl_10}} Wziąć coś na przeziębienie, na przeczyszczenie. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}7. {{/stl_12}}{{stl_8}}(za kogoś, za coś) {{/stl_8}}{{stl_7}}'przypisywać komuś, czemuś cechę (cechy) niezgodną z rzeczywistością; uważać kogoś, coś za...': {{/stl_7}}{{stl_10}}Wszyscy brali go za znacznie starszego, niż był. Brać czyjeś żarty na serio, dosłownie. Proszę mi wybaczyć niezręczność, ale wziąłem panią za kogoś innego. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}8. {{/stl_12}}{{stl_8}}tylko w formie 3. osoby {{/stl_8}}{{stl_7}}'o uczuciach, emocjach, stanach: ogarniać, opanowywać': {{/stl_7}}{{stl_10}}Kogoś bierze złość, wściekłość, śmiech, litość, tęsknota, lęk, strach. Kogoś bierze choroba, grypa. Nerwy mnie biorą. Zazdrość ją bierze. Bierze go zawiść. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}9. {{/stl_12}}{{stl_8}}(na coś) {{/stl_8}}{{stl_7}}'świadomie manipulować czyimiś emocjami dla osiągnięcia jakichś korzyści': {{/stl_7}}{{stl_10}}Brać kogoś na piękne, czułe słówka. Brać kogoś na czułość, litość. Wziął ją na obietnicę wyjazdu zagranicznego.10. {{/stl_10}}{{stl_7}}'pokonywać jakąś fizyczną przeszkodę; okazywać się lepszym, zwyciężać': {{/stl_7}}{{stl_10}}Brać zakręt, górkę. Brać płynnie płotki w biegu płotkarskim. Długim finiszem na ostatnim okrążeniu brał rywali jednego po drugim.11. {{/stl_10}}{{stl_7}}'korzystać z czegoś jako zbioru źródeł możliwych do powtarzania, kopiowania': {{/stl_7}}{{stl_10}}Brać motto, cytat. Wziąć kilka przykładów z podręcznika do przećwiczenia.12. {{/stl_10}}{{stl_7}}'zobowiązywać się do czegoś, brać na siebie odpowiedzialność za coś': {{/stl_7}}{{stl_10}}Brać zlecenie. Brać dodatkową pracę. Brać na siebie obowiązki wychowawcy, opiekuna.13. {{/stl_10}}{{stl_7}}'rozpoczynać czynność, którą precyzuje odpowiedni rzeczownik': {{/stl_7}}{{stl_10}}Brać rozpęd, rozbieg, kurs, kierunek. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}\ {{stl_20}}

{{/stl_20}}brać III {{/stl_13}}{{stl_8}}cz. nos ndk IIb, bierze – {{/stl_8}}wziąć {{/stl_13}}{{stl_8}}dk Va, weźmie, wzięło {{/stl_8}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}1. {{/stl_12}}{{stl_8}}pot. {{/stl_8}}{{stl_7}}'kogoś ogarnia, opanowuje coś (np. nałóg, choroba) ': {{/stl_7}}{{stl_10}}Kogoś znowu bierze i zacznie się od nowa pijaństwo. Chłopaka całkiem wzięło – zakochał się po uszy. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}2. {{/stl_12}}{{stl_8}}pot. {{/stl_8}}{{stl_7}}'żartobliwie, ironicznie: ktoś ulega jakimś słabościom, zachciankom; negatywnie ocenianym uczuciom': {{/stl_7}}{{stl_10}}Wzięło kogoś na amory. Kogoś bierze na coś słodkiego. {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}\ {{stl_20}}

{{/stl_20}}brać IV {{/stl_13}}{{stl_8}}cz. ndk IIb {{/stl_8}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}1. {{/stl_12}}{{stl_8}}środ. {{/stl_8}}{{stl_7}}'zażywać narkotyki': {{/stl_7}}{{stl_10}}Młodzież „bierze”, bo ciekawi ją późniejsza reakcja. (GKrak) Nie biorę już od trzech miesięcy. (Z) {{/stl_10}}{{stl_20}}

{{/stl_20}}{{stl_12}}2. {{/stl_12}}{{stl_8}}środ. tylko w formie 3. osoby {{/stl_8}}{{stl_7}}'o rybach: intensywnie żerować, dawać się złowić na wędkę': {{/stl_7}}{{stl_10}}Karpie brały wczoraj, dzisiaj sama drobnica na haczyku. Ryba coś dzisiaj nie bierze.{{/stl_10}}{{stl_18}}ZOB. {{/stl_18}}{{stl_10}}aż dziw bierze; bierze mróz [przymrozek]; cholera {{/stl_10}}{{stl_8}}{kogoś} {{/stl_8}}{{stl_7}}bierze – wzięła; diabli {{/stl_7}}{{stl_8}}{kogoś} {{/stl_8}}{{stl_7}}biorą; licho bierze – wzięło {{/stl_7}}{{stl_8}}{kogoś} {{/stl_8}}{{stl_7}}; nie brać – nie wziąć do ust; nie brać [nie wziąć] {{/stl_7}}{{stl_8}}{czegoś} {{/stl_8}}{{stl_7}}do ust; poczytywać – poczytać [brać – wziąć] {{/stl_7}}{{stl_8}}{coś} {komuś} {{/stl_8}}{{stl_7}}za złe; praktycznie rzecz biorąc; ściśle biorąc [mówiąc]; śmiech bierze – wziął {{/stl_7}}{{stl_8}}{kogoś} {{/stl_8}}